Henk Werson, kabes di polis Hulandes na Kòrsou, su periodo aki na e isla ta kasi kaba, i e ta den preparashon pa un reto nobo. E tema di e episodio di djasabra ta De Fatale Fuik. Esaki ta título di un buki impaktante di 400 página kual ta  konta historianan real i emoshonal di trafikashon di hende. E buki ta un biahe di eksperensia di personanan ku tabata víktima di e práktika kruel aki. Adishonalmente, Henk ta pone énfasis riba puntonan importante pa ku e kolaborashon entre organisashonnan na Kòrsou pa mehorá e lucha kontra trafikashon di hende.

Na kaminda pa otro reto

Henk ta bisa ku e ta bai un otro pais. Su siguiente destino lo ta  Emiratos Árabes Unidos, unda e lo finalisá su karera. E ta konta kon e ta sintié den finalisashon di su término spesial aki na nos isla. E ta konta ku for 1995 el a yega di bin Kòrsou i ku e  ta hopi konektá ku e komunidat lokal. ‘Mi ta kompartí mi bida ku e hendenan aki, e ta bisa. Mi ta kanta, kome i bebe ku nan. Kual esaki ta hasi e despedida difísil.” Despues di kuater pa sinku aña di trabou, ta tempu pa sigui pa un otro destinashon. E  ta primintí ku e lo bin Kòrsou regular. Henk ta konta ku el a traha anteriormente 4 aña na Tailandia i durante e periodo di vakashon, semper el a bin Kòrsou. E ta konsiderá e isla komo su segundo kas i ta bisa ku su vakashonnan e lo sigui pasa akinan.

 

41 aña komo polis

Henk tin 41 aña den e profeshon di polis. “Na sèptèmber mi a selebrá mi 41 aña di karera” . E ta splika ku su karera a kuminsá den Koninklijke Marechaussee. Pa Henk, Koninklijke Marechaussee ta un organisashon úniko, i esaki ta keda asina pa e, apesar ku su  tareanan a kambia. Ku un edat yòn el a optené su diploma di polis i mesora a kuminsá funshoná komo polis. Na 2001 el a kambia di funshon , esaki tabata spesífikamente orientá den e lucha kontra trafikashon di hende, Henk ta agregá.

 

Spesialisá den e área  di trafikashon di hende


Na aña 1995, pa kasualidat, Henk a topa ku ‘trafikashon di hende’. Promé ku esei, e no tabata sa nada di dje. E ta splika ku e tabata traha den unidat spesial di Koninklijke Marechaussee i tambe tabata hasi tareanan general. Den e mesun tempu ei, na Hulanda a forma ekiponan di imigrashon ku tabata enfoká riba krímennan ku ta surpasá frontera. E ekiponan aki tabata investigá diferente forma di krímen nashonal. ‘Pa mi, trafikashon di hende tabata e tema. Mi tabata traha na Eindhoven i einan mi a topa ku víktimanan di trafikashon seksual pa e promé bia. Ora mi a trata di hasi diálogo ku e víktimanan, nan no tabata ke papia ku mi. Esaki a intriga mi, i mi a kuminsá investigá dikon nan no tabata ke tin kontakto”.
Henk ta splika ku e investigashon aki eventualmente a kondusí pa e bai studia siensianan sosial na Radboud Universiteit na Nijmegen. El a studia e relashon entre teoria i práktika, spesífikamente kon por hasi diálogo ku víktimanan di trafikashon di hende. Asina su desaroyo den e área aki a kuminsá. Na 2005, Henk tabata un di e fundadónan di e Expertisecentrum Mensenhandel na Hulanda. Entre 2012 i 2013, e tabata traha den e departamento di trafikashon di hende tempu kompletu na Hulanda. Despues, el a bai Tailandia. Ora nan a mira su kuríkulo, nan a pidié pa yuda nan ku desaroyo di un mekanismo nashonal pa referensia di víktimanan di trafikashon di hende.

 

Tarea kompliká

Henk ta splika kon kompliká e tarea akí tabata na Tailandia. Tabatin hopi prostitushon fòrsá, pero no tabatin un regla kla. Si bo kier desaroyá un mekanismo di referensia, ta nesesario pa hasi diskushon tokante legalisashon promé. Sin reglanan kla, ta kasi imposibel pa krea un reglamentu. Por ehèmpel, si bo ke persiguí un operador, nan lo bisa bo ‘dikon ami i no mi bisiña? E ta hasi mes kos.’ Of e ta legal òf ilegal, otro manera e no lo funshoná. Na Tailandia, e no tabata solamente konsentrá riba manera operashonal, pero tambe riba e desaroyo stratégiko di maneho, Henk ta bisa. Aparte di su trabou na Tailandia, Henk tabata aktivo tambe na Hulanda. For di 2000 Henk ta duna kursonan tokante trafikashon di hende. Esaki a kuminsá komo Hulanda tabata konfrontá mesun tipo di pregunta di maneho rondó di prostitushon. Henk ta konta ku el a traha dos aña na Hulanda komo shèf di “Internationale Politie-Uitzendingen”, ku ta enkargá di unidatnan rònt mundu. Segun Henk, den e trabou aki el a topa ku e rutanan mundial di trafikashon di hende. Despues el a bin Kòrsou. Aki el a risibí un petishon di e shèf di kuerpo di polis. Nan a pidié si e lo por skibi un plan di atake pa trafikashon di hende. E shèf di kuerpo di polis a traha ku Henk un temporada na Hulanda, i e tabata sa di su ekspertisio. Huntu a evaluá kiko ta posibel, paso na Kòrsou tambe tin  trafikashon di hende. For di 1995 e no a laga e lucha kontra trafikashon di hende. Ta kasi 30 aña ku el a kuminsá ku esaki, i riba un manera òf otro, semper e ta sigui kai den kontakto ku desaroyonan nobo i desafionan den e área akí, segun su propio palabra.

 

Problema semper grandi

Henk ta sigui konta nos ku e problema semper tabata grandi, pero pa hopi tempu no a rekonosé. Na 1995 e mes no tabata sa nada di trafikashon di hende.  E tabata traha den un unidat spesial, i na mes momentu tabatin diferente tipo di krímen nashonal, manera droga, pero tambe prostitushon fòrsá. Na Hulanda e enfoke tabata prinsipalmente riba droga, manera heroina i kokaina, miéntras ku e problema di trafikashon di hende tabata di ménos atenshon. Loke ta deskonosí no ta hala atenshon, i esaki tabata igual p’e. E ta konta ku den su trabou el a realisá ku no por ignorá e problema mas. Na 1995 Henk a realisá esaki, ora el a topa ku víktimanan di prostitushon pa promé bia. E tabata den un posishon ku tur e instrumentonan korekto pa yuda nan, pero e hendenan muhé no tabata ke papia kuné. Nan no a kont’e nada. Esaki tabata doló, pero a motiv’é pa sigui investigá i komprondé dikon nan no tabata ke papia. Henk ta splika ku esaki a lanta un desaroyo importante na Hulanda. Rònt 2010 i 2011, Hulanda tabata na un nivel hopi haltu den mundu ora ta papia di e lucha kontra trafikashon di hende. Esaki tabata e resultado di un periodo largu di mas o ménos 15 aña.

 

Nifikashon di De Fatale Fuik

Henk ta splika ku e nòmber De Fatale Fuik ta referí na un situashon unda un hende ta keda trapa, meskos ku un piská den un Fuik, sin posibilidat pa sali mas. E Fuik ta e trampa ku ta fangu e víktimanan di kriminalidat, i ora bo drenta, bo no por sali mas. E ta duna mas detaye riba e konsepto aki den un kapítulo 1 di su buki. E ta duna un ehèmpel riba Venezuela. Si bo ta biba na Venezuela bo ta gana solamente 75 sèn pa dia, un organisashon kriminal lo ofresé bo un oportunidat. Nan ta pidi bo transportá kokaina pa Aruba òf Kòrsou. Nan ta manipulá bo pa hasi un akto kriminal, i ora bo drenta, no tin un manera pa hala atras. Henk ta lanta atenshon riba e manera ku víktimanan ta wòrdu trapá den e Fuik. E víktimanan aki, hopi biaha, ta haña un kantidat chikí, manera 300 dòler, pa nan trabou di karga i deskarga droga. Pa nan, esaki ta un manera pa nan kuida nan famia. Henk ta a agregá ku si e persona ke stòp, e lo keda intimidá dor di e organisashonnan kriminal. E organisashonnan aki tin pruebanan riba nan, manera portrèt òf vidio, ku ta pone ku e víktima no por liberá su mes for di e situashon. E mesun patronchi ta apliká pa muhé ku ta terminá den prostitushon, un otro tema ku ta trata den De Fatale Fuik, Henk ta bisa. E buki ta mustra diferente perspektivanan: Hulandes, Marokano, Antia i Sur-Amerika. Ora un mucha muhé ta fòrsá pa bai den prostitushon, hopi biaha e mayornan no ke pa nan yu muhé  terminá den e situashon aki. Den hopi kultura, inkluso den kultura Hulandes, e ta un tabú. E bèrgwensa ta di tal manera ku hopi biaha e mayor tin mas bèrgwensa ku e yu mes. Esaki ta pone e situashon di e yu muhé bira hopi mas difísil pa sali for di dje. Henk ta splika ku e ta un sírkulo. Ora un mucha muhé drenta prostitushon, hopi biaha nan ta keda avisá pa no anda ku sierto tipo di hòmber. Pero ora nan kai den dje, e ta kuminsá un sírkulo di rechaso i deskriminashon. Esaki ta pone ku lo ta  imposibel pa e mucha muhé saka su mes for di dje.

 

E impreshon

Henk ta konta ku su promé eksperensia ku trafikashon di hende tabata un momentu ku a kapta su atenshon ku te dia di awa e ta kòrda. “Mi sa eksaktamente unda mi tabata i e momentu presis,” e ta bisa. Den yüni di 1995 el a bai Eindhoven, kaminda tabatin un kaso di likidashon.  E mester a  investigá e likidashon. Asina nan a bin deskubrí ku no tabata un kaso di asesinato, sino un kaso di trafikashon di hende. Henk ta konta ku nan a risibí informashon tokante un mucha muhé ku yama Samantha (nòmber fiktisio), ku a kontaktá su amiga ku tambe a kai den prostitushon. Samantha a yama su amiga i e no a kontesta. El a bin sa ku su amiga a keda manda pa Limburg paso e no tabata kumpli ku e eksigensianan di e trafikante. Nan a pone su amiga hasi sèks anal fòrsá, algu ku e muchanan muhé no tabata ke hasi. Pa tene nan bou di kontròl, nan tabata manda nan lugánan asin’aki, kaminda ta fòrsa nan pa kooperá. E relato ta bira mas doloroso. “Na un sierto momentu mi a tende ku Samantha tabata yama miéntras tantu e tabata yora. El a bisa: ‘Bo sa kiko el a hasi? El a destruí mi kurpa, el a tene mi kontra di mi boluntat.’ Esaki tabata un momentu di shòk pa mi. Mi a pensa: esaki no por ta posibel.”
Henk ta konta ku na e momentu ei no tabatin ningun lei ku ta obligá nan pa aktuá direkto den kaso di trafikashon di hende. Tabatin un lei ku tabata bisa ku bo mester aktuá si bo tin konosementu di trafikashon di hende, pero e lei no tabata sufisientemente spesífiko. Tur hende tabata di shòk i sorprendí ku loke tabata pasando. Henk ta sigui konta ku nan a disidí aktuá apesar ku no tabata tin un lei. ‘Nos a tende ku tabatin un di dos kaso, i nos a bisa: ‘Esaki no por kontinuá, nos tin ku aktuá awor.’ . E resultado tabata presis loke nan a tende. Henk ta ekspresá ku esaki a keda den su memoria i e no por sali mas.

 

Mas hende muhé òf hende hòmber

Henk ta splika ku den trafikashon seksual tin mas hende muhé ku hòmber enbolbí. Den trafikashon kriminal, ounke e sifranan ta limitá, por mira ku tin mas hòmber ku muhé ku ta enbolbí.” Henk ta bisa ku e ta sigur ku tin trafikashon di hende riba nos islanan. I esaki ta enserá tur tipo di trafikashon, trafikashon seksual, trafikashon kriminal i trafikashon laboral. E situashon aki tin di aber ku e posishon geográfiko di e islanan. Hende ta bini na e islanan den búskeda di un mihó futuro. ‘Mi ta sigur ku tin aktornan kriminal ku ta abusá di e situashon aki’ el a opservá.

 

Ta hasi sufisiente na nos islanan pa kombatí trafikashon di hende?

Henk ta bisa ku e manera di manehá trafikashon di hende a desaroyá, pero aún tin hopi mas ku por hasi. Loke e por bisa ta ku a establesé un método di desaroyo pa por hasi mas. Dos òf tres aña pasá, Kòrsou, tabata den e pihó etapa loke ta trata trafikashon di hende. Pa motibu di esaki, a hasi desaroyonan i awor aki ta den fase dos. Pero e añanan ku ta bini, mester invertí mas pa por bai dilanti. Henk no ta kere nos lo sali pronto for di e di dos fase. Pa por hasi esaki mester di un sistema kaminda tur entidat ta enbolbí. E ta rekonosé ku tin limitashon pa realisá esaki. Mester tene kuenta ku e kapasidat. Tin otro delitonan ku tambe meresé atenshon. Ta un pregunta difísil:” kuantu tempu nos lo keda den e situashon aki”. Manera un eksperto, Henk ta krítiko riba e situashon aktual. “Mi ta mira ku mester di mas kapasidat pa un maneho efektivo, i esei ta e motibu dikon el a skohe pa bira un spesialista. Si polis no aktuá den un kaso di trafikashon di hende, por ehèmpel si tabata mi yu muhé, esaki lo ta un problema grandi’, e ta konkluí.

 

Método di investigashon i faktornan sosial-kultural

Henk ta indiká ku tin dos aspekto importante ora ta trata pa kombatí trafikashon di hende. Ora nos ta papia di trafikashon di hende, manera trabou fòrsá, trafikashon seksual òf kriminal, tur hende ta wak e víktima semper. Mester wak tambe e hende ku ta kometé e delitonan. E delinkuente ta usa e sirkunstansianan sosial-kultural pa trafiká e víktima. E víktima no ta hasi esaki nan mes.  Si nos wak internashonal trafikashon di hende, tin hopi programa i pelíkula ku ta pone enfoke riba e víktima. Ora ta trata di droga nos no ta hasi esaki. Ku kokaina nos ta trata di deskubrí ken ta produsí i eksportá e droga. E ta sigui spliká ku e faktornan sosial-kultural tin un influensia grandi. Si bo bai Venezuela, unda hende ta gana un promedio di 75 sèn pa dia, nan tin mas o ménos 13 dòler pa luna pa biba. E operador di trafikashon di hende ta abusá di e situashon aki. Meskos ta pasa ku sierto delinkuente ku ta abusá di mucha muhé Marokano, por ehèmpel, pa matrimonio fòrsá.

 

Promesanan semper ta relashoná ku plaka

No ta semper esaki ta relashoná ku plaka. E promesanan mayoria bia ta un mihó bida. E ta relashoná tambe ku amigunan i famia, no ta semper e ta finansiero. Den e buki Henk ta splika e posibilidatnan legal kon pa kombatí trafikashon di hende. Henk ta indiká ku e akshonnan pa kombatí trafikashon di hende riba e islanan aki a kuminsá desde 2005, ora a hasi un intento pa duna klaridat legal na esnan ku ta traha riba e tereno. E artíkulo di trafikashon di hende ta e artíkulo mas largu ku tin den tur e leinan ku tin. Hopi hende ta haña esaki difísil pa komprondé.

Henk a enfatisá e importansia di eduká diferente grupo di hende riba nan responsabilidatnan legal i e konosementu ku nan mester tin. Loke ta intentá ta pa duna hende ku ta traha den e kadenanan di trabou konosementu riba e área legal, e ta bisa. Por ehèmpel, si un persona ta bin for di Venezuela pa vakashon i e imigrashon puntra e persona unda e ta bai i e no por duna kontesta konkreto, òf e ta bisa ku e tin un sita pero sin mas detaye, esaki por ta un alarma.

Henk ta  sigui menshoná ku e problema ta ku den e  parti di kontròl ta hasi tres pregunta básiko so. Ta importante pa imigrashon tuma nota di e otro señalnan, manera kon e persona ta mustra inseguridat tokante su destinashon. Si tin situashonnan sospechoso, ta esensial pa dokumentá nan. Si imigrashon ta konsiente di e konteksto legal, nan por rekonosé mas o ménos 50% di e kasonan. Si nan tuma nota di e señalnan i dokumentá esaki, e kontrol di frontera por bira mas efektivo.

 

Elemento esensial

E ta splika ku e proseso di transferensia di informashon entre diferente instansia ta un elemento esensial . Mester organisá un manera struktural. Henk ta usa un metáfora pa ilustrá importansia di e proseso: Un bolo di apel ta dushi, pero si bo no tin krema ariba, e bolo no ta kompletu. Esaki ta Henk su manera di splika ku mester di tur pida chikitu di e pùzel pa forma e totalidat.

 

Komprondé e víktima

30 aña pasá Henk a siña kon pa trata kasonan di kriminal, pero tambe kon pa tene diálogo ku víktimanan. E ta haña di sumo  importansia pa inkluí esaki den e estudio pa bira polis.  Na 1999 el a keda invitá pa kontribuí pa krea un plan, pa motibu ku un reglamentu di independensia di prostitushon a keda introdusí, e ta splika. E momentu aki, polis i esnan ku ta supervisá na nivel di gobièrnu lokal tabatin tareanan nobo i nan mester a siña kon trata pa hasi esaki. Polis no tabatin eksperensia riba e tereno aki, kemen tur esnan ku tabata traha den e sektor di prostitushon mester a sigui un kurso. E ta enfatisá ku esaki a marká un kambio di enfoke: polisnan no tabata enfoká riba kue kriminalnan so , pero tambe mester a siña kon di trata ku persona, espesialmente víktimanan. Nan no tabata siña solamente manera pa aktua kontra un delitu, sino tambe kon pa drenta den kontakto ku víktimanan. E tabata un kurso di tres dia, parti den teoria I práktika. Henk ta kontinuá bisando ku ora el a stòp di duna kurso, nan a ekstendé e formashon pa tres luna. El a bira un kombinashon di siensia sosial i lei. Esaki ta trata leinan, e sistema di Trias Polítika, pero tambe kon pa trata ku hende den situashonnan vulnerabel. Ta siña teoria  di trauma, e konteksto di sosial kultural, i komunikashon no verbal.
Henk ta splika ku e eksámen ta un interakshon ku un víktima. E ta situashon ku  bo tin ku papia ku un víktima. E evaluashon tabata enfoká riba: bo por para ora e víktima ta bisa stòp’? Bo por tuma e diálogo na tal manera ku e realmente ta yuda? Bo ta konsiente di e kultura nashonal i internashonal di e víktima? E ta enfatisá ku e focus di e formashon tabata mas riba kon bo ta hasi un bon diálogo, enbes di enfoká solamente riba un deklarashon formal. Henk ta indiká ku e deklarashon no ta e sentro. E esensia ta: kiko mi por hasi pa yuda bo. Ora bo tin esaki den bo mente, bo por hasi un diálogo ku realmente ta kontribuí na yuda e víktima.

 

Meta De Fatale Fuik

Henk ta splika ku e buki tin vários meta. E ta un realidat di loke ta pasa i nos no por keda sin wak esaki. E promé Fatale Fuik a keda publiká den 2012/2013. E editor a bisa: ‘Henk, na Hulanda e buki ta wòrdu usá den diferente literatura’. Henk ta enfatisá ku e buki ta mas ku un historia; e ta un guia práktiko. Tin instrumentonan práktiko den e buki ku hende por usa. E ta un manual pa hende ku no por paga un kurso di kon pa trata ku trafikashon di hende. Na e otro banda, tin e aspekto di e mayornan ku nan yu ta un víktima I nan no ta komprondé loke e yu a pasa aden. E buki ta trata di duna nan un splikashon di loke e yu ta sinti, asina e mayor no mester molestiá nan.

 

Nòmber nan den e buki ta fiktisio

Henk ta spliká ku e buki ta 100% real. ‘Mi promé historia ta bisa ku el a pasa na Ukrania, pero en realidat el a pasa den Oost di Europa. E nòmbernan mi a kambia pa protehá e personanan, pero e resto ta 100% real’, e ta ekspresá. E buki a keda aktualisá te yüli di aña pasá. Si bo ta interesá pa sa mas, bo por subi e página  www.defatalefuik.nl pa mas aklarashon.

 

Nos ta deseá Henk tur kos bon den su último dianan na Kòrsou i nos ta spera di mira e den futuro. Manera e mes a bisa, e Fuik no ta Fuik di Kòrsou, pero e nèt ku e víktima ta drenta sin por sali. Djasabra ta konsehá bo pa lesa e buki pa asina bo por informá bo mes.

LAGA UN KOMENTARIO

Please enter your comment!
Please enter your name here