Jacintha Buncamper presidente, Loeki Gouverneur, Sonia Marcha, Racheal de Palm i Sherlida Statia. miembronan di klup di Varen Pterophyta a laga nos konosé un tiki mas di Varen, kon ta trata kuné, e dedikashon, e diferente varennan i kon dushi i relahante ta pa sinta den bo hardin di e matanan aki, atendé ku nan i papia ku nan. E klup aki ta eksistí for di 1983. Resientemente mester a tuma lugá un eksposishon di Varen pero debí na e kayente i kalor a posponé esaki te ora ta mas fresku, mas fin di aña.

For di 1983

 

Jacintha Buncamper a konta nos ku na 1983 Jenny Daal a invitá algun persona pa bin huntu pa forma un klup di Varen. Su kolekshon tabata grandi i hopi variá. E tempu ei sra. Daal tabata esun ku e hardin mas grandi i mas bunita ku hopi variashon. Asina nan a kuminsá. Jacintha a bisa ku dia el a drenta Jenny su kas promé bia el a keda impreshoná. E ta kòrda ku e tambe a kuminsá ku e varen Adiantum, ku ta esun ku Jenny tambe parse a kuminsá kuné. Di einan a haña un grupo di hende muhé interesá pa forma e klup i un bia pa luna riba djasabra nan ta bai serka Jenny. Einan e ta kana ku nan den su hardin i splika kon ta kuida varen. Asina nan tur a kuminsá kria varen. Ta serka Jenny tabata haña e varennan straño pasobra e tempu ei tur hende ta e Lisimbein so nan tabata konosé komo varen. Esaki siendo ku tin mas di 10 mil sorto di varen. Varen ta e mata huntu ku e dinosouronan ku ta e proménan ku mas di 400 mion aña na mundu i p’esei un varen no tin simia pero e ta propagá dor di spoor. Nan tabata bishitá otro na kas i Jenny ta esun ku ta kana rònt wak i entusiasmá nan pa sigui. I si tin mata no bon kuida, Jenny tabata duna splikashon kon pa kuid’é.

Asta palu di varen

Un di e aktividatnan ku klup di varen sa organisá ta eksposishon di varen. Na Montaña ta kaminda a organisá e promé eksposishon. Tabata algu nunka bisto na Kòrsou, un eksposishon grandi pasobra miembronan tabatin varennan masha grandi. Tabatin hende ku varen asina grandi ku asta un mucha por skonde su tras. Varen no ta chikí so pero tin asta palu di varen. Tin miembro na Kòrsou tin palu di varen. Loeki Gouverneur mes tin un di e palunan di varen ku ta un tiki mas haltu ku 2 meter.

 

Kolekshoná varen

 

Segun e klup tabata krese, e kantidat di varennan ku nan tin tambe ta oumentá i nan tabata hasi biahenan entre otro Santo Domingo kaminda varen ta krese kantu di kaminda, tambe Dominica ku ti masha hopi varen pasobra hopi awa ta kai einan. Varen ta gusta lugánan húmedo i fresku i einan ta haña masha bunita varen. Tambe na Costa Rica tabatin hopi varen i asina nan a kolektá mas i mas varen. I asina e grupo a keda haña mas variashon.

 

Hopi atenshon

 

Varen ta un di e matanan ku ta pidi hopi atenshon. Sra. Jacintha a bisa ku tur dia e ta kuida su matanan, duna nan awa, kòrta esnan bieu. Basta bo stima bo mata no ta problema pero pa e hende ku ta kria varen djis pa tin nan ta un problema. Varen ta eksihí atenshon. No ta den tera so ta planta varen. Tin e Headhorens ku ta planta den mos, pone riba planki òf pochi i maré ku hilu di piská i asina e ta krese.

Loeki Gouverneur, Sherlida Statia, Racheal de Palm, Sonia Marcha i Jacintha Buncamper presidente

Mas di 10 mil varen

 

Tin mas di 10 mil varen na mundu. E nòmbernan ta masha pekuliar, mas bien nòmbernan lateins. Loeki Gouverneur miembro di e klup di Varen a bin konta nos di e diferente nòmbernan. Tin género i den dje tin 100 mata i nan ta bin ku nan nòmber mei mei i fam. E kos ta bira ora pa ora mas kompliká segun Loeki. Algun di e géneronan ku Loeki a menshoná ta Pyrossia, Blechnum,  Adiantum, Cyathea boom varen, Nephrolepis ku nos konosé komo lisenbein, Davallia, Microsorum, Pteris, Platycerium, Phlebodium, Bolbitis, Aglamporpha, Drynaria. Pa loke ta Adiantum tin diferente sorto. Adiantum ta e tipo ku tin un steel pretu largu. Den tur e varennan e ta esun di mas delikado. E parse un varen bòrdá na kanchi. E varen Asplenium Nidus si e no haña awa pa dos dia e no ta rabia pero un Adiantum si bula un dia i e ta poko solo di mas, mester kuminsá di nobo. Mester kòrda tur pasobra e ta krem bira brùin i seku i no ta bin bei. Tin bia por skap’é pero mester hink’é den hèmber di awa.

 

Pòchinan di mata

 

Tambe Loeki a splika di e diferente pòchinan di mata. Tin e pòchi di klei ku ta bebe mas awa ku e mata mes. Si ta pòchi plèstik e mata tin mas chèns di bebe e awa. Si ta den makutu ta duna bientu. Tin ta rekerí e bientu den su rais i p’esei tin ta planta den tera, tin den mos, tin den tera ku mas kalki tambe. Tin hopi varen ta krese riba baranka i no ta gusta masha asuntu di tera. Si tene kuenta ku kada género tin nan kosnan ku nan ta gusta, e ta bai masha fásil pa kuida varen. Pero mester sa, ta logra. Tin e tipo di palu di varen ku por bira te asta 10 meter haltu pero na Kòrsou no tin esaki. Loeki tin un palu di 2 meter i mei. I e no sa unda mas pa bai kuné pasobra e no por den hopi solo. Loeki a keda skùif e palu aki i aya pero e tin di keda wak solo i bientu.

 

Género di varen

Tin hopi literatura i nan ta siña i lesa pa género. Por ehèmpel kasi tur varen no gusta e tera di klei. Esaki pasobra segun e tera haña awa e ta bira klei i e mata no ta haña rosea. Por skap’é den makutu plantá. Sino e mata ta keda bai atras i bai Mama Maria (Palabra di Jenny). Tin di tene kuenta ku kada género kiko e mata ta preferá. I p’esei e djasabranan ku nan ta topa ta dushi pasobra e miembronan ta topa ku otro i nan por interkambiá ku otro i haña konsehonan. Tambe Loeki a bisa ku tin hende ta bini ku varen for di Ulanda pero e matanan aki ta bai bon algun luna, pero despues ta muri pasobra nan no por ku e solo, kalor i bientu aki na Kòrsou.

 

Sigui krese e klup

 

E klup di varen tin den kareda di 35 miembro. Meta di e klup ta pa amplia konosementu di varen bou di miembronan i pueblo di Kòrsou en general, kultivá varen nobo, organisá eksposishon di varen. Bo mester gusta pa asina por atendé ku e varen. Despues di covid no tabatin mas eksposishon pero mas fin di aña lo bai bin unu. E promé eksposishon tabata na 1999 ku a dura 3 dia. Total a organisá 3 eksposishon te ainda. Asta a yega di organisá un eksposishon na kas di gezaghebber Liza Dindial.

 

Un mundu di relahá.

Krio di varen ta un dushi hòbi i e ta relahante. Ora bo lanta mainta i wak bo matanan, e ta duna bu un smak pa kana den bo matanan. Si bo tabatin problema bo ta lubidá pasobra e mata ta kita atenshon. Bo ta drenta un mundu di relahá. Pone un tiki músika aserka i asina drenta un otro mundu.  Mester grupa varen ku otro pasobra tin kaminda ku esun di ta gusta i e otro no. Loke ta konosí di varen ta; mas ku 400 mion aña riba mundu, nan no ta karga flor, nan ta reprodusí dor di spor, nan ta saka staf ora nan blachi ta nobo, nan gusta krese den áreanan húmedo i fresku.

 

LAGA UN KOMENTARIO

Please enter your comment!
Please enter your name here