E Humaan Papillomavirus, HPV, ta un kondishon transmití seksualmente hopi komun, òf SOA. Ocho di kada dies persona na Hulanda ta keda infektá un òf mas biaha den nan bida ku HPV. Generalmente, e kurpa mes ta eliminá e vírùs. Den algun kaso, e infekshon por kousa kanser. Kasi tur forma di kanser di boka di matris serka hende muhé ta ser kousá pa HPV. Tambe, HPV ta hunga un papel den diferente forma di kanser, manera kanser na pénis serka hende hòmber, kanser na ‘schaamlippen’ serka hende muhé i kanser na boka i garganta.

 

Apesar di e konsekuensianan serio aki  di infekshon ku HPV, ainda tin hopi hende, yòn i bieu, ku sa hopi poko òf nada tokante e vírùs aki. I e kantidat di infekshonnan ta krese. Pa e motibu ei, tin un kampaña na Hulanda organisá pa RIVM pa informá hóbennan entre 18 i 27 aña tokante HPV. E kampaña ta enfoká riba motivá e hóben pa vakuná kontra HPV. E vakunashon ta grátis ainda e aña aki.

 

LEVEL UP!

 

Bou di e lema ‘LEVEL UP!’, Ocan a traha un kampaña pa hóbennan ku un pasado karibense. Un grupo di hóben i mayornan Karibense a sigui un entrenamentu pa informá i konsientisá hóbennan na Hulanda tokante HPV, pa medio di e kampaña di vakunashon.

Den e seri di seis artíkulo aki, ta dunando atenshon tambe na e kampaña aki. Den e di seis i último parti, tin un entrevista ku ginekólogo Angelo Hooker (47), kende ta traha na Zaans Medisch Centrum na Zaandam komo presidente di e staf médiko pa mas ku 11 aña.

 

Infekshon sin síntoma

Angelo Hooker: “Pa kuminsá, ta bon pa bisa ku HPV ta un kolekshon di nòmber pa hopi vírùs diferente. Esei ta nifiká ku no ta un vírùs solamente. Di algun vírùs di HPV bo por haña síntomanan manera “wratnan” genital. Pero di e vírùs di HPV kontra kua bo por keda vakuna, básikamente bo no ta haña síntoma. Esaki ta praktikamente e kousa desagradabel. Un infekshon ta sali na kla hopi bia despues di un skrining. Muhé na Hulanda ta ser kontrolá riba kanser di garganta di matris for di nan 30 aña. E skrinmentu aki por mustra ku bo tin un infekshon di HPV. Den algun kaso, e por bin dilanti ora e muhé tin síntomanan manera sanger iregular, sanger entre dos menstruashon òf sanger durante òf despues di haña seksualidat.”

 

Efektonan desfavorabel di un infekshon di HPV

 

Hooker: “Un konsekuensia desfavorabel di un infekshon di HPV serka e muhé ta spesialmente kanser na garganta di boka di matris. Un infekshon serka hende muhé tambe por kousá kanser di ‘schaamlippen’. Infekshon di HPV serka hende hòmber hopi bes no ta papia mes di dje, pero por kousá kanser di pénis. Ademas, kanser den ano i den boka i garganta ta komun.

P’esei, apesar ku hòmber tambe por keda infektá ku kanser komo resultado di un infekshon di HPV, parse ku informashon ta enfoká mas riba e muhé. Muhé na Hulanda ta keda di skrin pa kanser di boka di matris for di nan trinta aña pa hopi aña. Mucha muhé ta keda invitá pa duna nan e vakuna kontra e konsekuensianan posibel di HPV for di nan 10 aña. Hòmbernan di mes edat ta keda invitá pa duna nan e vakuna for di 2022.

 

Hooker: “Ámbos hòmber i muhé por ta portadó di vírùs di HPV i por infektá otro persona durante aktonan seksual. P’esei, vakuná solamente e muhé no ta sufisiente. Si bo kier prevení e tipo di kanser ku por resultá for di un infekshon di HPV riba término largu, ta mas mihó pa vakuná tantu hòmber komo muhé. Esaki ta krea un situashon kaminda tur dos parti ta sali ganadó, pasobra si bo ta vakuna hòmbernan na un edat hóben, bo no ta prevení solamente un òf otro forma di kanser serka nan, pero bo ta yuda tambe limitá e kantidat di vírus ku por sirkulá.”

 

Enfoká riba informashon

Vakunashon kontra HPV no ta obligatorio, apesar di sa ku un infekshon na largu plaso por tin konsekuensianan hopi desfavorabel.

Kiko ta opinion di Angelo Hooker tokante vakunashon obligatorio kontra HPV? Hooker: “Promé ku tur kos, e bon pa sa ku ningun vakunashon na Hulanda ta obligatorio. Mi kier bisa ku e forma mas efektivo ta si bo klarifiká kiko ta e benefisio di e vakunashon. Na kuminsamentu hopi hende tabata reserva, pasobra no tabatin informashon sufisiente tokante e konsekuensianan na largu plaso di e vakunashon i e posibel desbentahanan òf reakshonnan atverso ku no tabata konosí ainda.

Pero entre tantu nos a yega na e punto ku nos por bisa ku un vakunashon ta sigur, i dos vakunashon ta evitá komplikashonnan na largu plaso. Ademas, nos sa awor ku e desbentahanan ta insignifikante. Mi kier bisa ku awor mester enfoká riba transmití e mensahe tokante HPV i e importansia di vakunashon.”

 

Segun Angelo Hooker, informashon tokante HPV mester wòrdu presentá via e kanalnan adekuá, na e lugánan kaminda hóben ta. “Hóben tin tendensia di skucha ménos radio, mira ménos televishon, pero nan ta aktivo mas riba media sosial. P’esei, informashon mester wòrdu presentá den e forma ei pa por yega na e grupo ku tin komo meta. Ainda tin hopi trabou pa ku e hóben di Karibe. E porsentahe di  hóben di Karibe ku a risibí nan vakunashon no ta asina hopi. Tambe, e ta un mensahe poko difísil ku mester wòrdu transmití. Nos ta konta nan ku awe nan mester hasi algu awor pa nan tin benefisio di dje den futuro.”

 

Seksualidat, un tema kargá

Ora bo ta papia tokante HPV, bo ta papia outomátikamente tokante seksualidat. I papia tokante seksualidat ta algu ku no ta fásil ni habri den kultura karibense pa papia di dje. Hooker: “Seksualidat ta un tema kargá. Den sírkulonan será, nan ta papia riba dje, i esaki solamente den kuadro di grupo selektá. Mi kier bisa ku promé ku tur kos, nos mester duná informashon na hóben, pero tambe definitivamente na mayornan. Ta bèrdat ku nos mester eduká un tiki tambe mayornan pa nan papia riba e tema tabú aki. Mayornan tambe ta un punto di entrada pa yega na e hóben.”

Posiblemente mester amplia e informashon un tiki mas. Nos ta papia di infekshonnan di HPV, pero prevenshon di embaraso, uzamentu di antikonseptivo i seksualidat sigur tambe mester ta tópikonan. Tur e tópikonan importante aki mayornan mester diskutí ku nan yunan. Pensei, nos reto ta pa involukrá mayornan na un manera ku ta aseptabel pa nan, pa nos por pasa riba e tabú aki i duna seguridat pa diskutí tur e tópikonan aki.”

 

Papia di dje

Angelo Hooker mes tin dos yu muhé, di 16 i 18 aña di edat. Tur dos a risibí vakunashon. P’e mes tambe tabata bastante difísil pa inisiá e kombersashon ku su yunan muhé. “Remarkabel ta ku mas mi mes tabatin konosementu tokante esaki komo ginekólogo, mas difísil tabata pa mi hiba e kombersashon. Lo mi mes kier bisa ku mi ta mira ku lo ta mas importante pa bo kombersá entre boso dos, mas importante ku e vakunashon mes. Ta trata di hasi un bon eskoho pa bo vakuna òf no. I sigur mi ta spera ku bo lo tuma e desishon di tuma vakuna. No basá riba miedu, pero basá riba e echo ku bo tin informashon adekuá tokante kon bo por protehá bo mes i disminuí e rísiko di kanser na un edat mas grandi. Esei ta loke mi ta pensa. Ta trata di e kombersashon!”

Pa mas informashon tokante HPV i vakunashon kontra dje, bishitá www.hpvkeuze.nl. Pa informashon tokante e kampaña di HPV di Ocan, bishitá www.ocan.nl.

 

 

LAGA UN KOMENTARIO

Please enter your comment!
Please enter your name here